Loading
SAĞLIK DERSLERİ: Sağlığa etki eden etmenler ve sağlığın ölçülebilirliği bölüm 2

28 Ekim 2011 Cuma

Sağlığa etki eden etmenler ve sağlığın ölçülebilirliği bölüm 2


İnsanların kalıtım yoluyla ana ve babalarından aldıkları bazı özellikleri ve
yaşadıkları çevre, sağlıkları üzerinde etkilidir. İnsan sağlığını olumlu ya da olumsuz
yönde etkileyen bu etmenler bünyesel ve çevresel etmenler olarak iki grupta toplanabilir.
Bireylerde doğuştan var olan bazı genetik bozukluklar kalıtsal hastalıkların
görülmesine yol açar. Bu tür hastalıklar bebeklik döneminde ortaya çıkabileceği gibi
yetişkinlik döneminde de teşhis edilebilir. Yaşam boyu bireyin sağlığını etkiler. Ailesel
Akdeniz ateşi ülkemizde sık görülen kalıtsal hastalıklardandır.

Hormonlar ve metabolizmaya bağlı bozukluklar da hastalıkların ortaya çıkmasında
etkili olur. Kişilerin bünyesine bağlı olarak sağlığını etkileyecek bu etmenler diyabet,
kolesterol, yüksek tansiyon, guatr gibi hastalıklara neden olabilir.
Yaşanılan çevre ve yaşam biçimi kişilerin bedensel, ruhsal ve sosyal durumları
üzerinde etkili olmaktadır.
Çevreyi oluşturan canlı ya da cansız ögeler bireyin sağlığını etkiler. Bu etki
doğrudan hastalık kaynağı olabileceği gibi hastalıkların ortaya çıkmasına yol açacak
ortamların oluşmasında da etkili olabilir.
Canlı ögeler; aynı fiziksel ortamın paylaşıldığı ve etkileşim hâlinde olunan diğer
canlılardır. Cansız ögeler ise fiziksel ve kimyasal koşullardan oluşan faktörlerdir.
Sözü edilen bu bilgilere dayanarak sağlığını etkileyen çevresel etmenleri şu şekilde
sıralayabiliriz.
• Fiziksel etmenler
• Kimyasal etmenler
• Biyolojik etmenler
• Psikolojik etmenler
• Sosyal, kültürel ve ekonomik etmenler
Fiziksel etmenler:
- içme ve kullanma suları, - radyasyon,
- atıklar, - gürültü,
- konutlar, - Işık,
- iklim koşulları, - giyim eşyası,
- hava, - halka açık yerler,
Bu etmenlerden bazılarının insan sağlığını ne şekilde etkilediğini kısaca açıklayalım.
Susuz bir çevrenin temiz ve sağlıklı olacağı düşünülemez. Gelişmekte olan
ülkelerde yaşayan insanlarda hastalıkların yüzde sekseni temiz su eksikliği ile ilgilidir.
Bu nedenle içme ve kullanma suları hastalık etkeni taşımamalıdır. Kirli sularda
bulunan bakteriler, virüsler ya da parazitler bulaşıcı hastalıklara yol açabilir. Tifo,
kolera, çocuk felci, dizanteri bu hastalıklara örnek verilebilir. Ayrıca içme sularına
karışan arsenik, kurşun, civa gibi maddeler zehirlenmelere yol açabilir. Suların
kirlenmesine yol açan en önemli etken atıklardır. İnsan ve hayvan vücudundan atılan
dışkıların sulara karışması da kirlenme nedenlerinden biridir. Ev, işyerleri, sanayi
tesisleri gibi yerlerde oluşan çöplerin ve diğer kirletici maddelerin sulara karışması da
insan sağlığını olumsuz yönde etkiler.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder